Emeli intellektiň potensial töwekgelçilikleri

Emeli intellektiň käbir töwekgelçilikleri haýsylar?

Emeli intellekt, ýa-da köplenç aýdylyşy ýaly AI soňky on ýylda köp ara alnyp maslahatlaşylan tema. Çalt ösýär, köp kärhananyň iş prosesini aňsat we has netijeli edýär. Hatda köp adamyň gündelik durmuşynda AI uly potensialy görkezdi we eýýäm köp dürli programmalarda durmuşa geçirilýär we durmuşy aňsatlaşdyrýar we kynlaşdyrýar. AI bize köp artykmaçlyklar getirdi we ylym has köp zatlaryň gelmegine ýol açýar, şonuň üçin AI geljekde aýrylmaz boljakdygyny aýdyp bolar.

Everyöne her medalyň iki tarapy bolşy ýaly, AI-de bar. Bu tehnologiýa köp potensial töwekgelçilikler we kemçilikler bilen hem üpjün edilýär. Döwrümiziň köp hünärmenleri we tehniki ussatlary AI-iň geljekde döredip biljek kynçylyklary barada öz aladalaryny bildirýärler, şonuň üçinem bu meseleleri düzedip bolýan wagtynda çözmek üçin seresap bolmalydyrys. Munuň bilen näme diýjek bolýarys?

Bu aýratyn meseleler babatynda göz öňünde tutulmaly köp zat bar. Bu makalada, AI-iň ajaýyp çalt ösmeginiň dünýämize getirip biljek käbir töwekgelçiliklerini we dogry ösüşe gözegçilik etmek we ugrukdyrmak üçin haýsy çäreleri görmelidigini düşündirmäge synanyşarys.

1. Işler

Her kimiň eýýäm maşynlaryň we awtomatlaşdyrmagyň köne mekdebe, adam esasly iş ýerlerine hödürläp biljek bejergisini eşitmek ýa-da okamak mümkinçiliginiň bardygyna ynanýarys. Käbir adamlar işlerini ogurlaýan maşynlar barada dürli derejedäki aladalardan ejir çekip bilerler. Bu gorky esasly bolup biler, iş awtomatizasiýasy köp adam üçin uly töwekgelçilikdir: Amerikalylaryň takmynan 25% işini ýitirip biler, sebäbi käbir wagtlarda maşynlar olaryň ornuny tutup biler. Esasanam töwekgelçilikli adam, administrasiýa ýa-da azyk hyzmaty ýaly işler ýaly gaýtalanýan işleri ýerine ýetirýän pes aýlykly wezipelerdir. Şeýle-de bolsa, uniwersitetiň käbir uçurymlary hem howp astyndadyr, kämil maşyn öwreniş algoritmleri olary has çylşyrymly iş ýerlerinde çalşyp biler, sebäbi esasanam neýron ulgamlaryny ulanmak we çuňňur öwrenmek arkaly has kämilleşýär.

Roböne robotlaryň adamlary iş bazaryndan doly çykarjakdygyny aýdyp bilmeris. Işgärler diňe AI bilen hyzmatdaşlyk edip, netijeliligini we mehaniki logikasyny iň oňat ulanyp, sazlamaly, özlerini terbiýelemeli we işlemegiň ýoluny tapmaly bolarlar. AI henizem kämil däl, mysal üçin kazyýet jaňlaryny edip bilmeýär, şonuň üçin maşynlar bilen bilelikde işläninde adam faktory aýgytly bolar.

Öwredilmeli awtomatiki çözgütleri ulanýan AI esasly tehnologiýa köp, bu okuw adam girişine baglydyr. Munuň gowy mysaly, köp adam tarapyndan döredilen terjimelerden girdeji alýan maşyn terjimeleri. Anotherene bir gowy mysal, hünärmen adam ýazyjylary tarapyndan ýerine ýetirilen takyk ýazgylardan okuw maglumatlaryny alýan transkripsiýa programma üpjünçiligi. Şeýlelik bilen programma üpjünçiligi hakyky durmuş mysallary arkaly algoritmlerini arassalap, kem-kemden ösýär. Adam ýazyjylary programma üpjünçiliginden peýdalanýarlar, sebäbi bu ýazgylary has çaltlaşdyrmaga kömek edýär. Programma üpjünçiligi transkripsiýanyň gödek, garalama görnüşini döredýär, soňra bolsa transkripsiýa tarapyndan redaktirlenýär we düzedilýär. Bu köp wagty tygşytlaýar we ahyrynda ahyrky önümiň has çalt eltiljekdigini we has takyk boljakdygyny aňladýar.

2. Ikitaraplaýyn mesele

Algoritmleriň ajaýyp tarapy, subýektiw we emosional adamlardan düýpgöter tapawutlylykda, hemişe adalatly, ikitaraplaýyn kararlar bermegidir. Ora-da şeýlemi? Hakykat, islendik awtomatlaşdyrylan programma üpjünçiliginiň karar bermek prosesi, tälim alan maglumatlaryna baglydyr. Şeýlelik bilen, ulanylýan maglumatlarda ilatyň belli bir böleginiň ýeterlik derejede görkezilmedik ýagdaýlarynda diskriminasiýa howpy bar. Recognitionüz tanamak programma üpjünçiligi bu meseleleriň käbiri üçin eýýäm derňelýär, ikitaraplaýyn ýagdaýlar ýüze çykdy.

Emeli intellektiň näderejede taraply bolup biljekdiginiň ajaýyp mysaly COMPAS (Alternatiw sanksiýalar üçin düzediş jenaýatçylaryny dolandyrmak tertibi). Bu jenaýatçylaryň arasynda recidivizm töwekgelçiligini çaklamak üçin töwekgelçiligi we zerurlyklary bahalandyrmak guralydyr. Bu algoritm esasly gural derňeldi we netijeler COMPAS maglumatlarynyň jyns taýdan çynlakaýdygyny görkezdi. Mysal üçin, maglumatlara görä, afroamerikaly günäkärlenýänleriň beýleki jynslara garanyňda gaýtadan kabul etmek töwekgelçiligi has ýokary diýlip hasaplanylýar. Algoritm ak reňkli adamlar bilen ters ýalňyşlyk goýbermäge ýykgyn etdi.

Onda näme boldy? Algoritm maglumatlara bagly, şonuň üçin maglumatlar ikitaraplaýyn bolsa, programma üpjünçiligi hem ikitaraplaýyn netijeleri berer. Käwagt maglumatlaryň nädip ýygnalýandygy bilen hem baglanyşygy bar.

Awtomatlaşdyrylan gürleýiş tanamak tehnologiýasy, jynsyň ýa-da jynsyň görnüşine baglylykda ikitaraplaýyn bolup biler, sebäbi ýeterlik öz içine alyjylygy üpjün etjek meselede okuw maglumatlary hökmany suratda saýlanmaýar.

3. Howpsuzlyk aladalary

Emeli intellekt bilen baglanyşykly käbir problemalar bar, olar heläkçiliklere sebäp bolup biler. Amaly AI tehnologiýasynyň has görnükli mysallaryndan biri öz-özi sürýän awtoulagdyr. Bilermenleriň köpüsi munuň transportyň geljegine ynanýarlar. Selföne öz-özi sürýän awtoulaglaryň ulagda derrew durmuşa geçirilmegine päsgel berýän esasy zat, ýolagçylaryň we pyýadalaryň janyna howp salýan näsazlyklar. Awtonom ulaglaryň ýollarda döredip biljek howpy baradaky jedel henizem aktual. Roadolda öz-özüne sürýän awtoulaglara rugsat berilse, awariýa az bolup biler diýip pikir edýän adamlar bar. Başga bir tarapdan, köp heläkçilige sebäp bolup biljekdigini görkezýän gözlegler bar, sebäbi hereketleriniň köpüsi sürüjiniň bellän isleglerine esaslanýar. Indi dizaýnerleriň howpsuzlygy we adamlaryň durmuşy we çapyksuwar saýlamalary (ortaça tizlik we beýleki sürüjilik endikleri ýaly) saýlamaly. Islendik ýagdaýda öz-özi sürýän awtoulaglaryň esasy maksady, AI algoritmlerini we mümkin bolan ýol ssenarilerini ýüze çykaryp bilýän we çaklap bilýän ösen datçikleri durmuşa geçirmek arkaly awtoulag heläkçiligini azaltmak bolmaly. Şeýle-de bolsa, hakyky durmuş islendik programma üçin has çylşyrymly, şonuň üçin bu tehnologiýanyň çäklendirmeleri onuň giňden durmuşa geçirilmegi üçin çäklendiriji faktorlardan biri bolup durýar. Anotherene bir mesele ynam faktorydyr. Yearsyllar we köp ýyllyk sürüjilik tejribesi bolan köp adam üçin ähli ynamy sanly eliňize bermek sanly tendensiýalara simwoliki kapitulýasiýa hökmünde seredilip bilner. Her niçigem bolsa, bularyň hemmesi çözülýänçä, täze awtoulaglarda käbir ösen tehnologiki çözgütler eýýäm durmuşa geçirildi we adam sürüjileri dürli datçiklerden peýdalanyp bilerler, tormoz çözgütlerine we kruiz dolandyryşlaryna kömek edip bilerler.

4. Zyýanly maksatlar

Tehnologiýa adamlaryň isleglerine hyzmat etmelidir we durmuşyny has aňsat, lezzetli etmek üçin ulanylmalydyr we bu her kimiň gymmatly wagtyny tygşytlamalydyr. Sometimesöne käwagt AI tehnologiýasy, fiziki, sanly we syýasy howpsuzlygymyza ep-esli töwekgelçilik döredýän zyýanly maksatlar üçin hem ulanylýar.

• Fiziki howpsuzlyk: Ilki bilen gaty dramatik ýaly görünýän we sizi süňkleriňize sowadyp biljek AI-iň potensial töwekgelçiligi, iň täsirli we rehimsiz öldürmek üçin meýilleşdirilen awtonom ýarag ulgamlary tarapyndan amala aşyrylýan tehnologiki taýdan ösen ýurtlaryň arasynda bolup biljek söweşdir. Şonuň üçin adamzady AI esasly söweş howpundan goramak üçin şertnamalar, düzgünler we sanksiýalar arkaly şeýle harby tehnologiýanyň ösüşini kadalaşdyrmak gaty möhümdir.
• Sanly howpsuzlyk: Hakerler eýýäm sanly howpsuzlygymyza howp salýar we AI programma üpjünçiligi öňdebaryjy döwmek üçin ulanylýar. Şeýle programma üpjünçiliginiň ösdürilmegi bilen hakerler eden işlerinde has täsirli bolarlar we onlaýn şahsyýetimiz ogurlyga has ejiz bolar. Şahsy maglumatlaryňyzyň gizlinligi, AI bilen işleýän we çuňňur öwrenmegiň kömegi bilen has howply bolup biljek inçe zyýanly programma üpjünçiliginiň üsti bilen hasam zyýanly bolup biler. Halaýan programmalaryňyzyň arkasynda gizlenip, gün-günden has mekir bolup, programma üpjünçiligini ulanmagyň we şol maglumatlaryň esasynda çylşyrymly şahsyýet ogurlyklaryny ýasamagyň sanly hakyky ogluny göz öňüne getiriň.

• Syýasy howpsuzlyk: biziň ýaşaýan dartgynly döwürlerimizde galp habarlardan we galp ýazgylardan gorkmak gaty dogry. AI saýlaw wagtynda aşa howply bolup biljek awtomatiki dezinformasiýa kampaniýalary arkaly köp zyýan ýetirip biler.

Netijede, netijä gelmek üçin emeli intellektiň bize näderejede zyýan ýetirip biljekdigini we munuň adamzada zyýany köp bolup biljekdigini özümizden sorap bileris.

Hünärmenler, emeli intellektiň durmuşymyza getirip biljek kemçiliklerini azaltmak meselesinde etiki ösüş we gözegçilik ediji guramalaryň esasy rol oýnajakdygyny aýdýarlar. Näme bolaýsa-da, geljekde dünýämize uly täsir etjekdigine ynanýarys.

Öňdebaryjy AI protokollaryna esaslanýan gepleýiş tanamak programma üpjünçiligi eýýäm ulanylýar we bu iş dünýäsine köp artykmaçlyk getirýär: iş akymlary has çalt we ýönekeý. Gglot bu ugurda uly rol oýnaýar we tehnologiýamyzy has-da ösdürmek üçin köp maýa goýýarys.